آشنایی با انواع « کات - Cut » در تدوین فیلم
تدوین ، هنر ناپیدای سینماست.
تماشاگری که محو تماشای یک فیلم است، به ندرت متوجه برشی می‌شود که او را از یک صحنه به صحنه‌ی بعدی می‌برد. اما پشت هر «کات»، دنیایی از معنا، ریتم و احساس نهفته است. در این مطلب، با انواع کات در تدوین آشنا می‌شویم؛ ابزارهایی که به کمک آن‌ها تدوین‌گر فیلم را نفس‌دار، روان و تأثیرگذار می‌کند.
۱. کات مستقیم (Straight Cut)
ساده‌ترین و رایج‌ترین نوع کات. یک تصویر تمام می‌شود و تصویر بعدی بلافاصله شروع می‌شود. این کات اغلب در گفتگوها و انتقال صحنه‌های منطقی به کار می‌رود و اگر خوب انجام شود، تماشاگر متوجه آن نمی‌شود.
۲. کات تطبیقی (Match Cut)
در این نوع کات، دو نما از لحاظ بصری، حرکتی یا مفهومی به هم مرتبط هستند. معروف‌ترین نمونه آن در فیلم ۲۰۰۱: ادیسه فضایی است؛ جایی که استخوان پرتاب‌شده در هوا، به فضاپیمایی در آینده کات می‌خورد.
۳. کات روی حرکت (Cut on Action)
تدوین‌گر یک حرکت را در میانه‌ی انجام آن از زاویه‌ای به زاویه‌ی دیگر کات می‌زند. این کات به روان شدن صحنه‌های اکشن کمک می‌کند و از پرش بصری جلوگیری می‌کند.
۴. کات جامپ (Jump Cut)
کاتی آگاهانه برای ایجاد گسست در زمان یا فضا. به جای پنهان کردن کات، آن را برجسته می‌کند. ژان-لو گدار از این نوع کات در از نفس افتاده استفاده کرد تا حس بی‌قراری و مدرنیته را القا کند.
۵. کات متقابل (Cross Cut)
حرکات هم‌زمان در مکان‌های مختلف را به هم وصل می‌کند. مثلاً در یک صحنه تعقیب و گریز، بین فرار فرد و نزدیک شدن پلیس به او به‌طور متناوب کات زده می‌شود.
۶. کات پوششی (Cutaway)
برای تنوع بصری یا پوشاندن یک پرش تدوینی استفاده می‌شود. معمولاً تصویری از محیط یا جزئیات (مثل واکنش تماشاگران در یک کنسرت) برای چند ثانیه نمایش داده می‌شود.
نتیجه‌گیری
کات‌ها، واحدهای سازنده زبان سینما هستند. آن‌ها فقط وسیله‌ای برای اتصال نماها نیستند، بلکه ابزاری‌اند برای ایجاد معنا، حس و روایت. شناخت انواع کات به تدوین‌گران کمک می‌کند فیلم‌هایی بسازند که نه‌تنها از نظر فنی بی‌نقص باشند، بلکه از لحاظ احساسی نیز تأثیرگذار.
تهیه و تنظیم : حسین جمالیان