داستان شروع سینما؛ از تصویر متحرک تا زبان بصری
سینما، هنری ترکیبی است که از دل فناوری، علم و تخیل زاده شد.
آن‌چه امروز به‌عنوان سینما می‌شناسیم، نتیجه سال‌ها آزمون‌و‌خطا، اختراعات بصری، و تجربه‌های هنری است.
در این مطلب، نگاهی می‌اندازیم به سیر تاریخی شکل‌گیری سینما، از ابزارهای ابتدایی تا تولد رسمی آن در سال ۱۸۹۵.
پیش‌زمینه‌های بصری: قبل از سینما چه بود؟
قبل از اینکه «سینما» متولد شود، انسان با ابزارهایی چون:
- زوتروپ (Zoetrope)
- فتوسکوپ (Phenakistiscope)
- مجیک لنترن (Magic Lantern)
تلاش می‌کرد حرکت را بازسازی کند. این ابزارها با نمایش پی‌درپی تصاویر ثابت، نوعی توهم حرکت ایجاد می‌کردند که پیش‌زمینه‌ای برای سینمای امروزی بودند.
عکاسی و لحظه‌ای که زمان متوقف شد
در سال ۱۸۲۶، ژوزف نیسه‌فور نیپس نخستین عکس جهان را ثبت کرد.
عکاسی به بشر امکان داد لحظات را منجمد کند، اما هنوز چیزی به نام «حرکت» در تصویر نبود.
ادوارد مایبریج و اسبی که تاریخ را تغییر داد
در سال ۱۸۷۸، ادوارد مایبریج (Eadweard Muybridge) با نصب چندین دوربین کنار هم، مراحل حرکت یک اسب در حال دویدن را ثبت کرد.
تصاویر پشت سر هم او باعث شد نخستین تجربه‌ی واقعی از «تصویر متحرک» شکل بگیرد.
ادیسون و کینتوسکوپ: دیدن تصویر متحرک، اما تنها!
در دهه ۱۸۹۰، توماس ادیسون و مهندس او ویلیام دیکسون دستگاهی ساختند به‌نام Kinetoscope. این دستگاه فیلم‌های کوتاه را فقط به یک نفر نمایش می‌داد.
برادران لومیر و تولد رسمی سینما
در سال ۱۸۹۵، برادران لومیر فرانسوی با ساخت دستگاه Cinematograph، انقلابی در ثبت و نمایش تصاویر متحرک به‌وجود آوردند.
نخستین نمایش عمومی آن‌ها در ۲۸ دسامبر ۱۸۹۵ در پاریس برگزار شد. فیلم‌هایی مانند:
- خروج کارگران از کارخانه
- ورود قطار به ایستگاه
- آبیار آبیاری می شود
در این نمایش پخش شد. روایت شده تماشاگران از ترس برخورد قطار، سالن را ترک کردند.
عصر فیلم صامت و ظهور ستارگان بصری
در دهه‌های نخست قرن بیستم، فیلم‌ها صامت بودند. اما بازیگرانی چون:
- چارلی چاپلین
با بازی‌های بدنی و زبان بصری قوی، فیلم‌ها را زنده می‌کردند.
صدا وارد می‌شود؛ فیلم ناطق
در سال ۱۹۲۷، فیلم The Jazz Singer اولین فیلم ناطق جهان شد. سینما با صدای هم‌زمان وارد عصر تازه‌ای شد.
سینما به عنوان زبان جهانی
از دهه ۱۹۳۰ تا امروز، سینما از یک ابزار سرگرمی به رسانه‌ای برای تفکر، نقد اجتماعی، و بیان هنری بدل شده است.
کشورهایی چون فرانسه، ژاپن، شوروی، ایتالیا و ایران سبک‌ها و جریان‌های سینمایی ویژه‌ای ایجاد کردند.
منابع پیشنهادی برای مطالعه بیشتر:
- کتاب «تاریخ سینما» اثر دیوید بوردول و کریستن تامسون
- مستند The Story of Film: An Odyssey اثر Mark Cousins
- British Film Institute (BFI)
جمع‌بندی
سینما از دل علم و تخیل متولد شد، با فناوری رشد کرد، و با هنر به بلوغ رسید.
امروز، بیش از هر زمان دیگری، این هنر قادر است احساسات، اندیشه‌ها و فرهنگ‌ها را از مرزها عبور دهد و مخاطب جهانی پیدا کند. آشنایی با ریشه‌های آن، درک عمیق‌تری از قدرت سینما به ما می‌دهد.
تهیه و تنظیم : حسین جمالیان