مستند واقع­گرا

مستند واقع­گرا

یکی از اصلی ترین گونه ­های متداول مستندسازی که از ابتدای شکل­ گیری سینما رواج داشته شیوه­ی “واقع­گرایی” است. به نوعی می­توان اینگونه از سینما را آغازگر تاریخ سینما دانست. زیرا اولین تجربه ­ها در سینما مانند فیلم ورود قطار به ایستگاه و یا خروج کارگران از کارخانه به نوعی مستند واقع گرایی محسوب می­شود.

این شیوه­ ی مستندسازی را مادر مستندسازی می­دانند. هم از لحاظ قدمت و طولانی بودن عمر این شیوه، و مهمتر از آن تاثیری که این شیوه مستندسازی بر شیوه­ های دیگر گذاشته است. هیچ کدام از شیوه ­های دیگر مستندسازی نمی­توانند خود را از تاثیر این شیوه مثتثنی بدانند. در اینگونه مستندسازی دوربین و نوع پرداخت اثر، تمام تلاش خود را برای دور نشدن از اصل سوژه­ ی رخ داده به کار می­گیرد.

تمام وقایع بررسی و از انواع روش­ ها برای رسیدن به ایده­ ی مرکزی کارگردان استفاده شود. این نوع فیلم واقعیت را آنطور که هست به چنگ می آورد و تحلیل وقایع و رخدادها را به عهده ­ی تماشاگر می­گذارد و حتی الامکان تلاش می­کند از نتیجه­ گیری برای مخاطب دوری کند تا جهان اثر محدود نشود و تماشاگران بیشتری را با سوژه و مسئله­ ی فیلم درگیر کند.

مستند واقعگرا یا رئالیسم, را مادر مستندسازی می­دانند زیرا هم از لحاظ قدمت عمر این شیوه، و مهمتر از آن تاثیری که این شیوه مستندسازی بر شیوه­ های دیگر گذاشته است.

مستند واقعگرا, یکی از اصلی ترین گونه ­های متداول مستندسازی است که از ابتدای شکل­ گیری سینما تا کنون رواج دارد. شیوه­ واقع­گرایی را میتوان آغازگر تاریخ سینما دانست زیرا اولین تجربه ­ها در سینما مانند فیلم ورود قطار به ایستگاه و یا خروج کارگران از کارخانه به نوعی مستند واقع گرایی محسوب می­شود. این شیوه­ مستندسازی را مادر مستندسازی می­دانند. هم از لحاظ قدمت و طولانی بودن عمر این شیوه، و مهمتر از آن تاثیری که این شیوه مستندسازی بر شیوه­ های دیگر گذاشته است.

اغلب شیوه ­های دیگر مستندسازی تحت تاثیر شیوه واقعگرا هستند. در اینگونه مستندسازی دوربین و نوع پرداخت اثر، تمام تلاش خود را برای دور نشدن از اصل سوژه­ ی رخ داده به کار می­گیرد.

تمام وقایع بررسی و از انواع روش­ ها برای رسیدن به ایده­ ی مرکزی کارگردان استفاده شود. این نوع فیلم واقعیت را آنطور که هست به چنگ می آورد و تحلیل وقایع و رخدادها را به عهده ­ی تماشاگر می­گذارد و حتی الامکان تلاش می­کند از نتیجه­ گیری برای مخاطب دوری کند تا جهان اثر محدود نشود و تماشاگران بیشتری را با سوژه و مسئله­ ی فیلم درگیر کند.

 در مستند واقعگرا روايت و داستان مي‌تواند جنبه بازسازي شده داشته باشد. با توجه به اين مهم كه اين بازسازي بايد از متن اصلي رويداد و آنچه قبلا به وقع پيوسته است برداشت شود.

 سبک مستند رئالیستی بر انسان در محیط ساخته خود وی تأکید دارد و فیلم‌های مشهور به سمفونی شهر مانند برلین: سمفونی یک شهر بزرگ و مردی با دوربین فیلم‌برداری در این سبک قرار می‌گیرند. در این فیلم‌ها انسان‌ها به عنوان محصول محیط اطراف خودشان ایفای نقش می‌کنند و فیلم کاملاً غیر مشخص و عام است.

چند نمونه از مستندهای واقع‌گرا (یعنی مستندهایی که به‌طور دقیق و واقعی به مسائل واقعی، اجتماعی، تاریخی یا انسانی می‌پردازند) رو براتون می‌نویسم:

مستندهای واقع‌گرای خارجی:

1. For Sama – درباره زندگی یک مادر جوان در جنگ سوریه، بسیار احساسی و تکان‌دهنده.

2. The Act of Killing – درباره جنایات جنگی در اندونزی با روایتی بسیار متفاوت و واقع‌گرا.

3. 13th – بررسی واقع‌گرایانه نژادپرستی و سیستم زندان‌ها در آمریکا.

4. Citizenfour – روایت واقعی از افشاگری ادوارد اسنودن درباره شنود اطلاعاتی توسط دولت آمریکا.

5. Night and Fog – مستندی کلاسیک و تکان‌دهنده از وقایع اردوگاه‌های نازی در جنگ جهانی دوم.

مستندهای واقع‌گرای ایرانی:

1. حلب: سکوت جنگ – درباره زندگی مردم در شهر حلب سوریه از نگاه یک خبرنگار ایرانی.

2. متولد اورشلیم (Born in Jerusalem and Still Alive) – نگاهی مستند به وضعیت فلسطین و اسرائیل با لحن تلخ و واقعی.

3. در جستجوی فریده – درباره زنی ایرانی که پس از سال‌ها از هلند به دنبال خانواده‌اش در ایران می‌گردد.

4. قصه دریا – بازتابی از زندگی روزمره و واقع‌گرایانه مردم جنوب ایران.

5. صفر تا سکو – داستان سه خواهر ورزشکار ایرانی در دنیای سخت ورزش حرفه‌ای.

تهیه و تنظیم : مهدی جمالیان