همه فیلمها مستند هستند ( به غیر از فیلمهایی که با استفاده از رایانه و جلوه های ویژه ساخته میشوند ) چون همشون واقعیاتی رو که جلو دوربین اتفاق میفته رو ضبط می کنند.
فرق فیلم مستند ( یا اون چیزی که ما به عنوان فیلم مستند میشناسیم ) با انواع داستانی اینه که توی فیلمهای داستانی شخصیت – حوادث – مکانها بازسازی میشن که داستان رو به پیش ببرن ولی توی مستند سوژه است که بیننده رو تا آخر با خودش همراه میکنه و شما به عنوان یک فیلمساز یا کارگردان به سوژه تون نمیگین این کار رو بکن یا این کارونکن یا اینو بگو یا… بلکه اگه دخل و تصرفی هم میکنین در جهت زیباتر شدن قاب تصویرتون یا برای بیان بهتر واقعیاته مثلا اگر یه مستند خبری میسازین و به سوژه تون میگین جلوی یک کتابخانه بشینه در واقع می خواهین به بیننده تون یک جورایی کارشناس بودن طرف رو نشان بدین و دخل و تصرفتون در همین حده.
این گفته نباید باعث بشه که شما در حد یک فیلم بردار ساده مقامتون نزول کنه و فقط اون چیزی رو که جلو دوربینتون اتفاق میافته ثبت کنین و بس بلکه چه در مرحله ضبط و چه در مرحله مونتاژ شما میتوانین اون چیزی رو که بدردتون می خوره و در قالب کلی فیلمتون جا می گیره رو استفاده کنین و مصاحبه ها تونو توی اون جهت هدایت کنین تا اون کلی که به اون فیلم شما می گیم گویایی و زیبایی لازم رو داشته باشه.
کلمه مستند اولین بار بوسیله جان گریرسون برای توصیف فیلم موآنا ساخته رابرت فلاهرتی بکار برده شد. گریرسون شاید یکی از بزرگترین نظریه پردازها و موثرترین افرادی باشه که توی توسعه فیلمهای مستند نقش داشته. شاید نظر پیر لورنتز هم جالب باشه که فیلم مستند رو فیلمی حقیقی که قصه گو هم هست میدونه.
انواع ژانر فیلم مستند
در ادامه برای درک بهتر فیلمسازی مستند، شما را با انواع گونه های مستندسازی آشنا میکنیم.
البته قبل از مطالعه ی ادامه ی مطلب ذکر این نکته مهم است که مستندسازی ضمن داشتن شاخصه های شناخته شده، همچنان یکی از سبک های در حال آزمون و خطاست و نمیتوان به طور قطع پروندهی گونه های مستندسازی را با مطلب زیر بست و ادعا کرد که مستند سازی یعنی همین چند شیوه ی مشخص که در ادامه میآید.
انواع مستندها نسبت به شیوه و موضوع آن نیاز به پژوهش و تحقیق و مصاحبه های پیش از تولید دارد و عبارتند از :
مستند واقعگرا
مستند شاعرانه
مستند مشاهده ای (observational)
مستند مشارکتی (participatory)، سینما حقیقت – تعاملی
مستند های انعکاسی (reflexive)
مستند های اجرایی (Performative)
مستند های ترکیبی یا دور گه
گردآوری یا آرشیوی (compilation)
مستند تجربی (experimental)
چهره نگاری ( فیلم پرتره)
اجرای نمایشی مستندات ( داکیو دراما)
گفتگوی واقعیت وخیال
دوربین مخفی های رئالیتی تی وی
داکیو سپ ( docusoap )
اول شخص یا شخصی
علمی و آموزشی
شبه مستند ها
مستند نمایی یا دروغی سازی pseudo documentary – mockumentary film
فیلم مردم نگاری
در اولین قدم از آموزش مستند سازی باید ببینیم به چه چیز هایی نیاز داریم؟
در اولین قدم از آموزش مستند سازی باید بدانید، از لحظه ای که دوربین رو برای ثبت تصاویر در دست می گیرید در واقع به نوعی وارد دنیای اعجاب انگیز سینما میشوید حال اگر حرفی برای گفتن داشته باشید و شیوه ای برای بیان حرفهاتون پیدا کنین اونوقته که میتونین عمر هنریتونو توی این عرصه بیشتر کنین و بیننده های پرو پا قرصی هم برای خودتون پیدا کنین. بنابراین اولین چیزی که لازم دارین یک دوربینه.
